پوست یکی از اندام های محافظتی بدن است که علاوه بر نقش حفاظتی اندام های داخلی و جلوگیری از ورود عوامل بیماریزا، در تنظیم دمای بدن نقش بسزایی دارد. بنابراین مراقبت و نگهداری صحیح این اندام از اولویت های سلامت بدن است. از آنجایی که پوست از لایه های مختلفی تشکیل شده است، حفظ ساختار این اندام مستلزم وجود شبکه ای از بافت همبند است. کلاژن یکی از مهم ترین پروتئین های اجزای ساختمانی پوست است که به صورت رشته ای و با تشکیل شبکه ی مولکولی، در بافت همبند پوست وجود دارد. این پروتئین علاوه بر بافت همبند پوست در بافت های همبند ماهیچه، غضروف، و همچنین در بافت استخوان و دندان وجود دارد. کلاژن باعث به هم پیوستگی سلول های مختلف بدن شده و استحکام و یکپارچگی را ایجاد می کند. اما مهم ترین عملکرد کلاژن مربوط به حفظ خاصیت کشسانی و ارتجاعی پوست است که باعث لطافت و شادابی آن می شود. کلاژن ۷۰ درصد از پروتئین های کل پوست را تشکیل می دهد و از این رو نقش کلیدی را در سلامت و زیبایی پوست ایفا می کند. این پروتئین بطور طبیعی در پوست ساخته می شود ولی به مرور زمان با افزایش سن تولید آن در بدن کاهش یافته، بطوریکه از ۲۵ سالگی تا ۳۵ سال بطور متوسط هرساله ۵ درصد از تولید آن کم شده و با رسیدن به سن ۴۵ سال بطور ناگهانی ۳۵ درصد افت می کند.
همانگونه که ذکر شد کلاژن برای حفظ حالت کشسانی یا الاستیسیته ی پوست کاربرد دارد و زمانی که تولید آن در بدن کم می شود، حالت ارتجاعی پوست کاهش یافته و چین و چروک های ریز به مرور ظاهر می شوند.
نقش کلاژن در سلامت بدن
کلاژن یکی از اجزا اصلی ساختار بافت همبند است و از این رو در سلامت مفاصل و غضروف ها که حاوی بیشترین بافت همبند هستند نقش بسزایی دارد. استخوان ها از طریق مفاصل، ماهیچه ها و غضروف ها به هم وصل می شوند. بنابراین هرگونه اختلالی که در ساختار آن ها از طریق کاهش پروتئین کلاژن اتفاق بیفتد، عملکرد استخوان ها را نیز مختل می کند و باعث ساییدگی و کاهش استحکام استخوان ها می شود.
پروتئین کلاژن ۳۰ درصد از پروتئین های کل بدن را تشکیل می دهد و بطور غیر مستقیم در رشد و سلامت موها و ناخن ها نقش دارد. کراتین یکی از پروتئین های اصلی ساختار مو و ناخن به شمار می آید و برای عملکرد مطلوب در این اندام ها نیازمند پروتئین کلاژن است. بر طبق تحقیقات انجام شده مشخص شده است که کلاژن نقش موثری در نفوذپذیری روده ها داشته و باعث بهبود جذب غذا می شود. این پروتئین پوشش دیواره ی دستگاه گوارش را بهبود بخشیده و به آن اجازه می دهد پروتئین و چربی به راحتی تجزیه شده و از دیواره ی روده عبور کنند. بر اساس آزمایشات انجام شده همچنین ثابت شده است که کلاژن از طریق افزایش سوخت و ساز بدن می تواند به کاهش وزن بدن افراد کمک موثری کند. از آنجایی که بافت همبند یکی از مهم ترین بافت های اندام قلب است، کلاژن از طریق ایجاد یک شبکه ی مولکولی در بافت همبند نقش بسزایی در عملکرد قلب دارد.
کلاژن چگونه در پوست عمل می کند؟
کلاژن یکی از مهم ترین پروتئین های تشکیل دهنده ی بدن و به خصوص پوست است. این بروتئین مانند یک چسب بافت های مختلف بدن را در کنار یکدیگر قرار می دهد. یکی از مهم ترین خصوصیت های کلاژن خاصیت بازجذبی آن است، بطوریکه هرزمان به اجزای کوچک تبدیل شود می تواند دوباره جذب بدن شده و تغییر شکل دهد. پروتئین کلاژن انواع مختلفی دارد و ۱۶ نوع آن در بدن شناسایی شده است. از بین این ۱۶ نوع کلاژن فقط ۳ تا ۵ نوع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. بطوریکه کلاژن نوع یک در لایه های مختلف پوست وجود دارد و باعث استحکام و ایستادگی پوست می شود. کلاژن در لایه ی میانی پوست با تشکیل شبکه ای از سلول های فیبروبلاست با حفظ آب پوستی مانع از خشکی و چین و چروک پوست می شود. کلاژن ابتدا به صورت پروکلاژن ساخته می شود که ترکیبی از دو آمینواسید پرولین و گلایسین می باشد که با کمک ویتامین C با یکدیگر ترکیب می شوند. با افزایش سن، بدن کلاژن کمتر و با کیفیت پایین تری تولید می کند که باعث کم شدن استحکام و انعطاف پذیری بوست می شود. عواملی مانند تغذیه ی نامناسب، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی، در معرض آفتاب مستقیم بودن با تشکیل رادیکال های آزاد سرعت تجزیه کلاژن را افزایش می دهند. استفاده از مکمل های غذایی کلاژن به همراه منابع غذایی حاوی این پروتئین ارزشمند می تواند در سلامت پوست نقش زیادی داشته باشد.
مواد غذایی حاوی کلاژن کدامند؟
کلاژن از سه اسید آمینه به نام های لیزین، گلایسین و پرولین تشکیل شده است. یکی از غذاهای سنتی و قدیمی عصاره ی استخوان است که سرشار از کلسیم، منیزیم، فسفر و کلاژن است. یکی دیگر از مواد مغذی حاوی کلاژن گوشت ماهی است. بطوریکه قسمت سر، چشم و پوست ماهی منبع خوبی از پپتیدهای کلاژن می باشد. سفیده ی تخم مرغ نیز حاوی مقدار زیادی از اسید آمینه ی پرولین است که در تولید کلاژن نقش مهمی دارد. ویتامین C نیز یکی از اجزای اصلی ساخت کلاژن است و در میوه هایی نظیر مرکبات و سبزیجات یافت می شود. سیر نیز یکی از سبزیجات مهم در تولید کلاژن است و بخاطر داشتن گوگرد زیاد به سنتز کلاژن کمک می کند. بذر کتان منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ و فیبر است. این اسیدهای چرب باعث تحریک کلاژن سازی در پوست می شوند. لبنیات نیز به دلیل داشتن مقادیر فراوانی از اسیدهای آمینه ی پرولین و لیزین میتوانند به تقویت تولید کلاژن کمک کنند.
بسیاری از افراد برای رفع چین و چروک های صورت خود و جوانی بیشتر از بوتاکس و تزریق ژل استفاده می‌کنند که این راه ها دارای خطرات و مضراتی می‌باشد، شرکت سلامت اندیشان زربین توس با فرمولاسیون طبیعی و ارگانیک نظیر گیاه گل مغربی، بنفشه و با استفاده از روغن جوجوبا راهی طبیعی و سازگار با اپیدرم پوست در جهت جوان تر به نظر رسیدن پوست است. این روغن حاوی ترکیبات مفید از جمله ویتامینE و A ، کلاژن و پروتئین ضروری برای پوست است. این روغن با تامین چربی های مفید پوست از ایجاد چین و چروک جلوگیری کرده و با وجود خاصیت ترمیم کنندگی و تغذیه پوست بسیاری از چروک‌های ریز را از بین می‌برد. این محصول برای پوست‌های خشک و آسیب دیده و دارای چین و چروک مفید و موثر است.