ریزش موها یکی از مشکلاتی است که متاسفانه اکثر مردم دنیا با آن مواجه هستند. ریزش مو یک روند کاملا طبیعی است. چنانچه سرعت ریزش مو بیشتر از سرعت رویش مجدد آن باشد این مشکل جدی خواهد بود. ریزش حدود 100 تا 150 تار مو بصورت روزانه به واسطه چرخه طبیعی رشد معمول است که این ریزش ها با تار موی جدید جایگزین می شوند. با افزایش سن کم پشت شدن تدریجی موها نیز آغاز می شود. البته در بعضی از افراد ممکن است این مشکل زودتر آغاز شود. ریزش مو بخش طبیعی از دوره رشد مو محسوب می شود.
زمانی که مو به آخرین دوره رشد خود می رسد، می افتد. پس از آن معمولا یک موی جدید از همان فولیکول جایگزین موی افتاده می شود. گاهی نیز تشکیل یک موی جدید انجام نمی شود. اگر عدم تشکیل موی جدید در بخش های وسیعی از پوست سر رخ دهد، ریزش مو قابل توجه خواهد بود. با توجه به اینکه علل مختلفی در ریزش مو دخیل است بهترین گام برای حل این مشکل مشورت با پزشک متخصص در این زمینه است. اگر مشکل ریزش مو بصورت داخلی برطرف نشود راه های درمانی و استفاده از محصولات مختلف در این زمینه تاثیر چندانی در بهبودی نخواهد داشت. لذا توصیه می شود قبل از شروع درمان حتما با پزشک مشورت کنید. ریزش مو می تواند بصورت موقتی و پایدار صورت گیرد.
در این مقاله به دلایل اصلی ریزش مو و روش های درمان و کاهش آن می پردازیم.
دلایل اصلی و متداول که سبب ریزش موها می شود:
تغذیه نامناسب و عدم تعادل میزان مواد معدنی و ویتامین ها در بدن:
بدن انسان برای متابولیسم صحیح ، تولید آنزیم ها ، هورمون ها و بهبود عملکرد بخش های مختلف نیازمند مواد معدنی و ویتامین های خاصی است که برای کلیه فعالیت های بیوشیمیایی بدن مورد نیاز است. از این دسته می توان به مواد مغذی از قبیل منیزیم، کلسیم، منگنز، روی و ویتامین های A, B, C, E، پروتئین و غیره اشاره کرد. با توجه به اهمیت این موضوع دریافت ناکافی پروتئین و آهن در رژیم غذایی و داشتن تغذیه ای نادرست سبب ریزش مو می گردد. کسانیکه به دلیل کمبود مواد مغذی دچار ریزش مو می شوند قبل از هر چیزی نیازمند استفاده از مکمل های غذایی در یک دوره زمانی خاص می باشند. از آنجایی که جنس مو از پروتئینی بنام کراتین می باشد، کمبود پروتئین در برنامه رژیم غذایی نیز می تواند منجر به کاهش رشد مو و در نهایت ریزش آن شود. کمبود پروتئین حتی باعث تغییر رنگ موها می شود.
بیماری ها و داروهای خاص:
خیلی از بیماری ها مانند کم خونی، کم کاری غده تیروئید، کم کاری غدد فوق کلیوی (آدرنال) ، افزایش هورمون استروژن در زنان، دیابت و غیره ممکن است سبب ریزش مو گردند.
کم خونی سبب می شود که اکسیژن و مواد مغذی به اندازه کافی به ریشه موها نرسد و به مرور زمان ریشه مو ضعیف می شود. علل شایع کم خونی می تواند کمبود ویتامین های E ,C ,B6 ,B12 ,Folic Acid باشد و با توجه به برنامه های غذایی به ندرت کمبود آهن نقشی در آن ایفا می کند.
غده تیروئید هورمون های بسیار مهمی از جمله T3, T4, TSH، تیروکسین و کلسیتونین ترشح می کند که این هورمون ها وظایف مهمی در بدن از قبیل تنظیم وزن، دما، سوخت و ساز و ترمیم و بازسازی بافت ها بر عهده دارند.
وقتی غده تیروئید کم کار شود سبب کاهش سرعت متابولیسم ، خشک، نازک و شکننده شدن موها شده و در نهایت باعث ریزش آن ها می گردد، از طرفی دیگر به دلیل کند شدن سرعت متابولیسم رویش مجدد موها نیز با سرعت کمتری اتفاق می افتد که تدریجا باعث خالی شدن بخش های مختلف سر می شود.
کم کاری تیروئید می تواند به کمبود ید، منگنز، سلنیوم، ویتامین ث و سایر مواد مغذی که غده تیروئید جهت فعالیت خود به آن ها احتیاج دارد مربوط شود.
غدد فوق کلیوی مسئولیت ترشح هورمون های اساسی و مهمی را در فعال کردن سیستم مقابله با استرس، افزایش قند خون، تولید انرژی و پروتئین در بدن و سوخت و ساز در بدن را دارد. وقتی فعالیت غدد آدرنالین کاهش می یابد سرعت سوخت و ساز بدن کند شده و ریزش مو اتفاق می افتد.
در بعضی از زنان مقدار پایین هورمون پروژسترون و میزان بالای هورمون استروژن (غالبیت استروژن) می‌تواند باعث بد خلقی، اشکال در تخمک گذاری، رشد مو در صورت، اشکال در باروری، سقط جنین، افسردگی، خستگی و ریزش مو شود.
یکی دیگر از بیماری هایی که منجر به ریزش مو می شود دیابت است. در این بیماری سطح قند خون از مقدار طبیعی بالاتر می رود و باعث آسیب دیدن عروق خونی می شود. بالا بودن مداوم سطح قند خون به بسیاری از بافت ها، اندام های داخلی و عروق خونی در بدن آسیب می رساند و باعث می شود که جریان خون در بدن محدود شود و در نتیجه فولیکول مو اکسیژن و مواد مغذی کمتری دریافت نموده و در نهایت ضعیف شده و ریزش مو را به دنبال دارد.
یکی از عوارض داروهای های شیمیایی ریزش مو است. برخی از داروها به ویژه داروهای مربوط به فشار خون، اعصاب، قرص های پیشگیری از بارداری، داروهای قلبی و شیمی درمانی منجر به ریزش مو می شود.
استرس:
استرس و فشار عصبی با ایجاد واکنش های بیوشیمیایی متعدد در بدن از قبیل افزایش هورمون کورتیزول و سدیم در سرم خون باعث کاهش برخی از املاح معدنی از جمله منیزیم و پتاسیم شده و از طریق کاهش جذب این املاح از طریق فولیکول مو منجر به ریزش مو می شود.
مشکلات و بیماری های پوست کف سر:
بعضی از بیماریهای پوستی قارچی که در پوست سر ایجاد می شود با التهابی که ایجاد می کنند مانع از رویش سالم موها شده و فولیکول مو را ضعیف می کنند.
تشخیص و درمان ریزش مو:
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. پس جلوگیری از ریزش مو بهترین توصیه است. استفاده از رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی بخصوص ویتامین های گروه B و بیوتین می تواند در رشد موها بسیار موثر باشد. طبق نظر کارشناسان تغذيه مي توان گفت ويتامين ها به خصوص ويتامين هاي گروه B مانند بيوتين، اسيد فوليک، پانتوتنيک اسيد و برخي املاح مانند روي، آهن، گوگرد، سيليس و مس اثرات مثبت زيادي بر روي مو دارند. آزمايش ها حاکي از آن است که مصرف بيوتين به صورت مکمل باعث تقويت و بهبود پوست به خصوص فوليکول هاي مو مي شود. نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب می تواند مواد مغذی لازم برای رشد موها را تامین کند. استفاده از رژیم غذایی کم چرب می تواند از ریزش موها تا حد زیادی جلوگیری کند. غذاهای چرب با افزایش سطح هورمون تستوسترون باعث ریزش مو می شوند.
همانطور که گفته شد اولین و مهمترین گام در درمان ریزش مو پیدا کردن علل ریزش مو می باشد. بدین ترتیب پزشک می تواند با یک معاینه فیزیکی و در نهایت چند آزمایش مختلف به علت ریزش مو پی ببرد و این امر به درمان ریزش مو و راهکارهای مفید پیشنهادی کمک زیادی می کند. در ادامه به توصیه های مختلف در رابطه با روش های مراقبتی مو می پردازیم.
چه کنیم تا از آسیب دیدن موهای خود جلوگیری کنیم تا فرصت رشد سریع به آنها بدهیم:
از شامپو کردن روزانه مو بپرهیزید: شامپوی روزانه با شامپوهای شیمیایی به مرور زمان باعث خشکی موها شده و تارهای مو دچار آسیب دیدگی می شوند. سعی کنید از شامپوهای ملایم برای شستشوی موهای خود استفاده کنید.
موهایتان را بطور طبیعی خشک کنید: جنس مو از پروتئین است و پروتئین ها نسبت به دمای بالا حساسند. حرارت بالای سشوار باعث آسیب جدی به موها می شود و تارهای مو را می شکند. اجازه دهید بعد از شستشوی مو، خودشان بصورت طبیعی خشک شوند تا پروتئین و همچنین تارهای مو استحکام بیشتری پیدا کنند.
مصرف پروتئین را جدی بگیرید: مو از کراتین ساخته شده است که یک نوع پروتئین است، بنابراین برای تامین پروتئین مورد نیاز مو، لازم است مواد غذایی حاوی پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات کم چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید. همچنین مصرف امگا 3 که در مواردی مانند ماهی قزل آلا، روغن بذر کتان و گردو وجود دارد می تواند بسیار مفید باشد.
موهای خود را تقویت کنید: بعد از شامپو زدن به موها، بهتر است از یک محصول حاوی موادی مثل روغن آووکادو و روغن زیتون استفاده کنید. این مواد باعث مرطوب شدن موها و از بین رفتن ترک های ریز ساقه ی مو می شوند.
از برس زدن موها غافل نشوید: شانه کردن موها عادت بسیار خوبی است که علاوه بر حفظ نظم و مرتب بودن ظاهر موها، باعث تحریک فولیکول مو و خونرسانی بیشتر به پوست سر شده و باعث رشد مجدد موها می شود. لازم به ذکر است برس زدن بیش از حد موها به دلیل آسیب رساندن به فولیکول مو نتیجه معکوس دارد.
از محصولات مطمئن ریزش مو استفاده کنید: از آنجاییکه ریزش مو یکی از مشکلات عمده در جامعه است، حل این مشکل یکی از دغدغه های تولید کنندگان محصولات بهداشتی و آرایشی می باشد. در این خصوص شامپوها و روغن های مخصوص وجود دارند که می توانند موها را تقویت نموده و باعث بهبود جریان خون در پوست سر شوند.