علت بیماری پسوریازیس و درمان آن

بیماری پسوریازیس چیست؟

بیماری پسوریازیس یکی از بیماری های مزمن پوستی است که به دلیل تکثیر زیاد سلول های پوستی ایجاد می شود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی پوستی است که با خارش و التهاب همراه است. این بیماری به صدفک یا داء الصدف نیز معروف است. در این بیماری چرخه زندگی طبیعی سلول های پوستی بهم میخورد و با افزایش ساخت سلول های پوستی، لایه های ضخیمی به صورت توده ای و نامنظم در بعضی نقاط پوست و بخصوص در آرنج و زانو ایجاد می شود اما ممکن است در نقاط دیگری از پوست مانند دست ها، صورت، گردن، پاها نیز ایجاد شوند.

این بیماری واگیردار و مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی شود. گفته می شود که بیماری پسوریازیس غیر قابل درمان است اما علایم آن می تواند تا حد زیادی برطرف شود و گاهی در بعضی از افراد بهبودی کامل نیز مشاهده می شود. در این بیماری پوستی سیستم ایمنی بدن بطور اشتباه به سلول های پوستی حمله می کند. سیکل زندگی سلول های پوستی بطور طبیعی یکماه است اما در بیماری پسوریازیس این سیکل کوتاهتر شده و حتی به چند روز نیز می رسد بنابراین سلول های مرده ی قبلی فرصت حذف شدن و ریزش را از سطح پوست نداشته و روی هم تلنبار می شوند و برای فرد مشکلاتی را ایجاد می کند.

پسوریازیس چه علایمی دارد؟

پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است که در بعضی از افراد مشاهده می شود. علایم بیماری پوستی پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت است و از فردی به فرد دیگر فرق می کند. اما بعضی از علایم این بیماری رایج تر بوده که در ادامه به آن می پردازیم. بیماری پسوریازیس یا صدف با برجستگی های کوچک قرمز رنگ شروع شده و کم کم بزرگ و ضخیم می شوند. در بعضی از افراد بخصوص کودکان نقاط مبتلا به پسوریازیس در سطح پوست،  پوسته پوسته شده و گاهی با سوزش و خارش همراه است. از آنجایی که بیماری پسوریازیس بیشتر در مفاصل اتفاق می افتد، ممکن است در بعضی از افراد تورم و سفت شدن مفاصل نیز مشاهده شود. خشک شدن و ترک خوردن سطح پوست نیز یکی دیگر از علایم بیماری پسوریازیس است. پسوریازیس ممکن است در سطح ناخن نیز اتفاق بیفتد. در این حالت سطح ناخن ها ضخیم شده و بصورت ناهموار در می آید. در مواردی که پسوریازیس گسترش می یابد، احساس خارش، سوزش و درد در سطح پوست اجتناب ناپذیر است.

علت پسوریازیس

علت اصلی پسوریازیس تقریبا ناشناخته است اما محققان معتقدند که مهمترین علت آن ژنتیک و اختلال در سیستم ایمنی است. در حالت عادی سلول های پوستی در افراد هر 28 تا 30 روز جایگزین می شوند در حالی که در بیماری صدف یا پسوریازیس سلول های جدید هر سه تا چهار روز تولید شده و به سطح پوست می آیند. در حقیقت تلنبار شدن سلول های قدیمی که نمی توانند با سلول های جدید جایگزین شوند، فلس های نقره ای رنگ بیماری صدف یا پسوریازیس را ایجاد می کنند. این بیماری ممکن است که بصورت نهفته نیز وجود داشته باشد و با تحریکاتی مانند استرس، سرما، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی و داروهای خاص تشدید شود. بعضی از بیماری های دهان نیز مانند عفونت گلو و برفک دهان ممکن است باعث بیماری پسوریازیس شود.

اختلال در سیستم ایمنی بدن باعث می شود که سلول های خونی سفید رنگ یا لنفوسیت ها علاوه بر مهاجمان خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها، به سلول های سالم پوست نیز حمله کنند. در حقیقت بیش فعال شدن گلبول های سفید خون باعث افزایش لنفوسیت ها و تکثیر بیش از حد سلول های پوستی شده و به دلیل عدم توازن بین تولید سلول های جدید و ریزش سلول های پوستی مرده، انبوهی از سلول ها بر روی پوست تجمع کرده و لکه های فلسی شکل ضخیمی را تشکیل می دهند. بنابراین هر عاملی که سیستم ایمنی بدن را تحریک کند می تواند باعث برهم ریختن چرخه تولید سلول های پوستی شده و بیماری پسوریازیس را تشدید کند.

انواع پسوریازیس

پسوریازیس با توجه به محل بروز علایم این بیماری و میزان گسترش آن انواع مختلفی دارد. شایعترین نوع پسوریازیس، پسوریازیس پلاکی است. در این بیماری لکه های قرمز و خشک بر روی نقاط مختلف پوست ظاهر می شوند و به مرور زمان به شکل فلس های نقره ای رنگ در می آیند. این بیماری مزمن پوستی گاهی در سطح ناخن ها اتفاق می افتد. بطوریکه رشد ناخن غیر عادی شده و رنگ ناخن ها تغییر می کند. به این حالت پسوریازیس ناخن می گویند. نوع دیگری از این بیماری در کودکان و نوجوانان مشاهده می شود و دلیل اصلی آن عفونت های باکتریایی از نوع استرپتو کوک است که به آن پسوریازیس قطره ای می گویند. در این بیماری لکه های کوچک بصورت قطره ای در نقاط مختلفی از پوست مانند دست، پا، صورت، بدن و کف سر مشاهده می شود. این نقاط معمولا ضخیم نیستند و بیشتر حالت پوسته پوسته دارند. نوع دیگری از پسوریازیس به پسوریازیس معکوس یا صدف پوستی معروف است. در این بیماری علایم پسوریازیس در نقاطی از بدن ایجاد می شود که در معرض چین و چروک و لایه ای شدن پوست قرار دارند مانند زیر بغل، کشاله ران، پشت گردن، زیر سینه. در این نقاط که پوست در معرض اصطکاک بیشتری قرار دارد، پوست بیشتر ملتهب شده و به دلیل رطوبت به وجود آمده در این نواحی دچار عفونت قارچی می شود.

نوع دیگری از این بیماری در پوست سر بروز پیدا می کند. در پسوریازیس پوست سر نقاط پوسته پوسته و قرمز در قسمت های مختلف سر ظاهر می شود. به دلیل تکثیر مکرر سلول های پوستی در این نقاط، فولیکول مو از بین رفته و موها دچار ریزش می شوند. پسوریازیس مفصلی یا آرتریت پسوریاتیک نوع دیگری از این بیماری مزمن پوستی است. این بیماری همانگونه که از اسمش پیداست در مفاصلی مانند آرنج و زانو ایجاد می شود. در این بیماری علاوه بر التهاب پوستی و پوسته پوسته شدن نقاط مبتلا، درد و تورم نیز در مفاصل بروز می کند. در شرایطی که درمان پسوریازیس مفصلی نادیده گرفته می شود، این بیماری مزمن شده و سفتی و سختی در مفاصل، مشکلات حرکتی بسیاری را برای فرد بیمار ایجاد می کند.

راهکارهای کنترل بیماری پسوریازیس

شناسایی عوامل محرک این بیماری و پرهیز از آنها
سبک زندگی سالم به همراه یک رژیم غذایی مناسب
مراقبت های پوستی جامع و روزانه بطور منظم
استفاده از داروها و پمادهای موضعی تحت نظر پزشک متخصص

راه‌های درمان پسوریازیس

پسوریازیس درمان قطعی ندارد و هدف از درمان در حقیقت کاهش علایم این بیماری است. درمان های موضعی و کنترلی باعث کاهش خارش و التهاب شده و بعضی از داروها نیز می توانند روند رشد سلولی را کند کرده و پلاک های به وجود آمده در اثر تجمع سلولی را از بین ببرند. یکی از ساده ترین درمان های پسوریازیس خفیف استفاده از کرم ها و لوسیون های مرطوب کننده است.

در کنار داروهای موضعی و داروهای سیستمیک، رعایت برخی نکات ساده نیز درمان پسوریازیس را تسریع می کند. استحمام روزانه یکی از راهکارهای مفید برای کاهش التهاب و حذف سلول های مرده پوست است. رژیم غذایی سالم و فاقد چربی های اشباع شده مانند غذاهای سرخ کرده، فست فود و غذاهای فرآوری شده نیز می تواند در کاهش علایم پسوریازیس بسیار موثر باشد. استفاده از پروتئین های سبک و خالص مانند ماهی سالمون، میگو و سویا می تواند باعث بهبود این بیماری شود. از آنجایی که بیماری پسوریازیس یک مشکل خود ایمنی محسوب می شود، هر عاملی که بتواند سیستم ایمنی را تقویت کند در درمان بیماری پسوریازیس نیز مفید است. بنابراین استفاده از میوه ها و سبزی های رنگی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند سیستم ایمنی را تقویت نموده و علایم بیماری را کاهش می دهد.

نوشیدن آب کافی نیز یکی از راهکارهای مفید و موثر در درمان خانگی پسوریازیس است. نوشیدن آب به آبرسانی پوست کمک کرده و با جلوگیری از خشکی پوست،  التهاب ناشی از این بیماری را تا حد زیادی بهبود می بخشد. استفاده از بعضی روغن های گیاهی مانند کرچک و نارگیل بصورت موضعی نیز در التیام زخم ها و فلس های پوستی بسیار مفید و موثر است.

همانگونه که گفته شد پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن خودایمنی است و زمانی رخ می‌­دهد که دستگاه ایمنی بدن سیگنال های اشتباهی را به مغز می‌­فرستد که باعث تولید و افزایش بیش از حد سلولهای پوستی بیشتر از سرعت ریختن آنها می­‌شود. پسوریازیس در اکثر موارد یک بیماری ژنتیکی است و محرک های آن عفونت، استرس، مواد شیمیایی و استفاده از برخی داروهاست. از این رو شرکت سلامت اندیشان زربین توس برای مقابله با اثرات این بیماری محصولی را با نام پماد ضد پسوریازیس تولید کرده است. این پماد با فرمولاسیون کاملا گیاهی و ارگانیک، نظیر روغن شترمرغ ، ویتامینE، به کنترل ضایعات قرمز و ملتهب پوست کمک نموده و با تامین ویتامین E ، از پوسته شدن لایه های فوقانی پوست جلوگیری می­‌کند.