دلایل مختلفی برای ایجاد رنگدانه های قهوه ای و یا تیره بر روی پوست وجود دارد. در حقیقت پوست نمادی از عملکرد و مکانیسم کل اندام های داخلی بدن است. لکه های پوستی معمولا مشکلی برای سلامتی ندارند اما زیبایی را تحت تاثیر قرار می دهند. پوست به عنوان یک اندام حفاظتی وظایف زیادی در بدن دارد. ذخیره سازی آب و چربی، تنظیم دمای بدن، حفاظت در مقابل عوامل محیطی از جمله مواردی است که مربوط به پوست می شود. لکه های پوستی انواع مختلفی دارند از جمله کک ومک، لکه های آفتاب سوختگی، لکه های دوران بارداری، لکه های کبدی. ب
عضی از لکه های پوستی توسط سلول های تولید کننده ملانین (ملانوسیت ها) تحت تاثیر عوامل مختلف ایجاد می شوند. کک و مک ها در اثر توزیع نامتناسب رنگدانه های پوستی در نقاط مختلف پوست مشاهده می شوند که در معرض نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش تشدید می شوند. البته این مساله در بسیاری از افراد ارثی بوده و منشا ژنتیکی دارد ، هرچند که نور منجر به پررنگ تر شدن این نقاط می شود.
لکه های ناشی از آفتاب معمولا بزرگتر و پراکنده تر از کک و مک ها هستند. این لکه ها معمولا تیره تر از تن طبیعی پوست بوده و در بعضی موارد ممکن است برآمده باشند. کسانی که بطور طولانی مدت در معرض تابش نور خورشید و نور ماورای بنفش قرار می گیرند بیشتر با این مشکل مواجه می شوند. با افزایش سن به دلیل کاهش ترمیم سلول های پوستی این لکه ها پایدارتر بوده و درمان آن نیز مشکل تر است.
بارداری باعث ایجاد تغییرات متعددی در سیستم هورمونی زنان می شود. اکثر خانم های باردار در طول دوران بارداری و سال های متمادی پس از آن با مشکلاتی مانند تیره شدن پوست و ایجاد لکه های قهوه ای که به ملاسما معروف است مواجه می شوند. تغییرات هورمونی در سه ماهه دوم بارداری گاهی به قدری شدید است که فشار زیادی بر روی کبد می آورد و باعث تشکیل رسوباتی در کبد می شود که علاوه بر ممانعت از ترشح صفرا، بر روی مکانیسم تجزیه مواد توسط آنزیم های کبدی تاثیر گذاشته ومنجر به ایجاد لکه های پوستی می شود. در حقیقت در سه ماهه دوم بارداری افزایش هورمون های استروژن و پروژسترون بر روی هورمون های ملانوسیت اثری تحریک کننده داشته و موجب تولید رنگدانه های بیشتر و توزیع نامتناسب آن بر روی پوست می شود. این علایم می تواند با مصرف قرص های ضد بارداری و سایر قرص های هورمونی نیز ایجاد شود.
لکه های کبدی لکه هایی هستند که در اثر بیماری کبد چرب و یا اختلال در مکانیسم عمل آنزیم های کبدی ایجاد می شوند. زمانی که خون از مسیر کبد می گذرد، مواد سمی و رادیکال های آزاد موجود در آن توسط آنزیم های کبدی تجزیه شده و به اصطلاح خون تصفیه می شود. متابولیسم داروها نیز در این اندام انجام می شود بطوریکه پس از تصفیه خون از مواد زاید، صفرای تولید شده از طریق مجرای صفراوی وارد کیسه صفرا می شود. بنابراین هرگونه عاملی که روند این مکانیسم طبیعی را مختل کند می تواند منجر به ایجاد رادیکال های آزاد و تشکیل سمومی در کبد شود که نتیجه آن گاهی ظهور لکه های تیره رنگ بر روی نقاط مختلف بدن و بویژه صورت و دست ها می باشد.
برای رفع انواع لکه های پوستی روش های متفاوتی وجود دارد. برخی از این روش ها کاملا طبیعی بوده و از طریق تغذیه مناسب با تامین مواد مورد نیاز از قبیل ویتامین ها و پروتئین های مفید برای ترمیم و فعالیت های پوستی می تواند در دراز مدت نقش موثری بر روی زیبایی پوست داشته باشد. به عنوان مثال کمبود ویتامین B12 که در اثر کم خونی ایجاد می شود می تواند باعث ایجاد لکه های تیره و قهوه ای بر روی پوست شود. علاوه بر این، خوراکی هایی که دارای ویتامین A یا E هستند نیز به سلامت افراد کمک کرده و از ایجاد لک جلوگیری می کنند. همچنین استفاده از مواد غذایی و میوه های آنتی اکسیدان مانند تمشک ، توت فرنگی ، آلبالو، می تواند طی فرایند سم زدایی یا تصفیه کبد تعداد رادیکال های آزاد را کاهش داده و به بهبود عملکرد کبد و به دنبال آن زیبایی و شفافیت پوست کمک کند. مثال دیگر استفاده از گیاه آرتیشو یا کنگر فرنگی در رژیم غذایی است که با افزایش ترشح صفرا منجر به سم زدایی بیشتر کبد شده و از تجمع مواد سمی و در نتیجه ایجاد لکه های قهوه ای و تیره جلوگیری می کند.
نوع لکه ها و دلیل به وجود آمدن آن نقش موثری در درمان لکه های پوستی دارد. مثلا استفاده از تکنیک لیزر نه تنها بر روی لکه های بارداری موثر نیست، بلکه می تواند آن را تشدید کند چون این لکه ها منشا هورمونی داشته و لیزر راه درمان آن نیست. همچنین لیزر با توجه به عوارضی که دارد و برگشت پذیری لکه ها در بعضی افراد پس از لیزر، درمان قطعی و قابل اطمینانی نبوده و به همه افراد توصیه نمی شود. با توجه به مطالب گفته شده در بررسی علل ایجاد لکه های قهوه ای و تیره، استفاده از یک ضد آفتاب مناسب می تواند تا حدود زیادی از تحریک ملانوسیت ها جلوگیری کرده و منجر به کاهش تولید ملانین گردد. کرم ضد آفتاب با ایجاد یک پوشش محافظتی بر روی پوست از ورود اشعه ماوراء بنفش جلوگیری می کند.
همچنین استفاده از کرم های ضد لک که حاوی ترکیبات مختلفی می باشد، می تواند علاوه بر لایه برداری سطحی منجر به کاهش تولید ملانین گردد. آن دسته از لک هایی که روی لایه سطحی پوست قرار دارند، راحت تر درمان می شوند، اما لک هایی که در لایه عمقی پوست قرار دارند، به آسانی درمان نمی شوند. البته استفاده از کرم های ضد لک تنها بر روی لکه های سطحی ناحیه اپیدرم موثر بوده و برای درمان لکه های عمقی کاربردی ندارد. استفاده از کرم های لایه بردار و روشن کننده حتما باید تحت نظر پزشک انجام گیرد. آن دسته از لک هایی که روی لایه سطحی پوست قرار دارند، راحت تر درمان می شوند، اما لک هایی که در لایه عمقی پوست قرار دارند، به آسانی درمان نمی شوند.
متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی روش های تهاجمی بسیاری برای از بین بردن لکه های تیره و قهوه ای توسط برخی از متخصصین پیشنهاد می شود. در این روش ها معمولا لایه ای از سطح پوست برداشته شده و باعث روشن تر شدن پوست و در نتیجه رضایت افراد می شوند. اما این روش ها نه تنها برگشت پذیرند بلکه می توانند به بافت اپیدرم آسیب های جدی رسانده و ترمیم سلول های پوستی را مختل کنند.
کرم ضد لک عروس محصولی از شرکت سلامت اندیشان زربین توس است. این کرم با فرمولاسیون گیاهی و با استفاده از تکنولوژی، محصولی را با خاصیت کاهش لک، کک و مک و تیرگی‌های پوست صورت و بقیه نقاط بدن تولید کرده است. این کرم حاوی روغن بادام تلخ، گشنیز، شیرین‌بیان و سرشار از ویتامین A و E می باشد. ویتامین A در این محصول باعث نوسازی بافت پوست شده است، همچنین ترکیبات این کرم با تقویت لایه‌های پوست و کاهش پروسه ملانین سازی، رنگ سطح پوست را به تدریج روشن و یکنواخت می‌کند. این کرم در کاهش لک‌های ارثی موثر بوده و آنها را تا حد زیادی از بین می‌برد. کرم ضد لک عروس برای انواع پوست و افراد بالای 12 سال مناسب می‌باشد. این کرم فاقد مواد شیمیایی و پارابن و هرگونه مواد حساسیت زا می‌باشد.